سیاست شرق _ در میانه‌ تنش‌های ژئوپلیتیک در قفقاز جنوبی، نشریه اسپانیایی «Periodista Digital» مدعی دست یابی به اطلاعات محرمانه ای از توافق واشینگتن و ایروان درباره کریدور زنگزور شد، که در صورت تحقق، می‌تواند موازنه قدرت در منطقه را به‌کلی تغییر دهد.

بر اساس این گزارش، تفاهم‌نامه‌ای مخفی میان ایالات متحده و ارمنستان در مورد کریدور زنگزور به امضا رسیده که واشنگتن آن را «پل ترامپ» می‌نامد؛ مسیری استراتژیک که آذربایجان را به نخجوان متصل می‌کند و در قلب منافع ایران، روسیه، ترکیه و اتحادیه اروپا قرار دارد.

گزارش‌ها حاکی از آن است که این کریدور حمل‌ونقل از منطقه سیونیک ارمنستان عبور کرده و به شرکت خصوصی آمریکایی واگذار می‌شود که ۴۰ درصد از درآمد ترانزیتی را تصاحب خواهد کرد.

ارمنستان نیز، ۳۰ درصد سهم خواهد داشت؛ با این حال، این کشور عملاً به‌مدت ۹۹ سال از حاکمیت مؤثر بر این بخش از قلمروش محروم خواهد شد.

امنیت این مسیر نیز به یک شرکت نظامی خصوصی آمریکایی سپرده خواهد شد و حضور حدود ۱۰۰۰ نیروی امنیتی یک شرکت خصوصی در خاک ارمنستان پیش‌بینی شده است.

شایان ذکر است که این تفاهم‌نامه، استقرار نیروهای قابل توجه آمریکایی در خاک ارمنستان را پیش‌بینی می‌کند. طبق اطلاعات موجود، این نیروها از ارتش منظم آمریکا نخواهند بود، بلکه از یک شرکت نظامی خصوصی آمریکایی خواهند بود. این شرکت نظامی خصوصی که در حال حاضر حدود ۱۰۰۰ جنگجو تخمین زده می‌شود، مسئول تأمین امنیت در امتداد کریدور حمل و نقل خواهد بود.

استفاده از شرکت‌های نظامی خصوصی برای اشغال کشورهای ضعیف، ابتکار جدیدی از سوی ایالات متحده نیست. نهادهایی که رسماً به ارتش ایالات متحده وابسته نیستند، اقدامات کنترلی سختگیرانه‌ای را علیه جمعیت‌های محلی در عراق، افغانستان و سایر مناطق مورد علاقه استراتژیک ایالات متحده اجرا کرده‌اند. این رویکرد به ایالات متحده اجازه داد تا از مسئولیت تلفات انسانی شانه خالی کند و مرگ و میر شرکت‌های نظامی خصوصی را به عنوان تلفات نظامی خود به حساب نیاورد.

طبق مفاد این تفاهم‌نامه، شرکت نظامی خصوصی (PMC) وضعیت امنیتی خاصی را در امتداد کریدور حمل و نقل حفظ می‌کند و مجاز است «برای حفظ تمامیت کریدور» از زور استفاده کند.

صرف ورود نیروهای آمریکایی به خاک ارمنستان کافی است تا امضای این تفاهم‌نامه توسط نیکول پاشینیان، از دیدگاه ارمنی‌ها چه در داخل ارمنستان و چه در سراسر جهان، یک خیانت ملی تلقی شود.

گزارش‌ها تأکید می‌کنند این نیروها اجازه استفاده از زور برای حفظ امنیت کریدور را دارند؛ البته   در مرحله نخست، مرزها بدون سلاح‌های سنگین محافظت خواهند شد.

در بخش پایانی گزارش نشریه اسپانیایی آمده است که این تفاهم‌نامه برای ارمنستان فاجعه‌بار خواهد بود. بر اساس این تحلیل، حضور نظامی آمریکا در ارمنستان باعث تضعیف موقعیت فرانسه و اتحادیه اروپا در منطقه خواهد شد.

پاریس که بزرگ‌ترین جمعیت ارمنی در اروپا را در خود جای داده و برای سال‌ها یکی از بازیگران اصلی مذاکرات صلح در قالب گروه مینسک بوده، اکنون در خطر از دست دادن نفوذ تاریخی خود در ارمنستان قرار دارد.

خبرگزاری اسپوتنیک نیز با تأکید بر مفاد توافق آتش‌بس ۲۰۲۰، فشار فزاینده آذربایجان بر ارمنستان برای اجرای کریدور زنگزور را یادآور شده است.

در همین حال، « تام باراک » سفیر آمریکا در ترکیه، پیش از این، به‌صراحت از پیشنهاد اجاره صد ساله این کریدور توسط ایالات متحده خبر داده و گفته: «۳۲ کیلومتر جاده را به ما بدهید، همه‌چیز را مدیریت می‌کنیم».

این در حالی بود که، سخنگوی نخست وزیر ارمنستان، هرگونه واگذاری سرزمینی به کشور دیگر را رد کرد.

تحلیلگران معتقدند واگذاری این کریدور به ایالات متحده، دسترسی زمینی ایران به ارمنستان را تهدید کرده و می‌تواند جایگاه تهران در پروژه ترانزیتی شمال–جنوب را تضعیف کند. همچنین روسیه که از طریق این مسیر بخشی از نفوذ خود را در اوراسیا حفظ کرده، با چالشی جدی مواجه خواهد شد.

همچنین، چنین توافقی می تواند موقعیت استراتژیک فرانسه در ارمنستان را که بر پایه‌های تاریخی محکمی استوار است،متزلزل کند، به ویژه حضور قابل توجه جمعیت ارمنی‌های پراکنده که بزرگترین جامعه ارمنی در اروپا را تشکیل می‌دهند.

فرانسه با قرار دادن شهروندان ارمنی تبار خود در قلب اولویت‌هایش، نفوذ جهانی خود را به عنوان یک بازیگر کلیدی در روند صلح منطقه‌ای تقویت کرده است.

فرانسه سال‌هاست که ریاست مشترک گروه مینسک سازمان امنیت و همکاری اروپا، سازمانی که به حل مناقشه بین ارمنستان و آذربایجان اختصاص دارد، را بر عهده دارد.

واضح است که آغاز پروژه پل ترامپ، مشارکت فرانسه در این گروه را فوراً منسوخ خواهد کرد.

در واقع، ایالات متحده در حال ایجاد یک وضعیت سیاسی کاملاً جدید است که در آن ارمنستان خود را از حق رأی و فرانسه را از توانایی دفاع از منافع خود در منطقه محروم می‌بیند.

کریدور زنگزور اکنون نه‌فقط یک پروژه حمل‌ونقل، بلکه بخشی از بازی بزرگ‌تر واشنگتن برای بازتعریف نظم ژئوپلیتیکی منطقه است.

انتهای پیام