سیاست شرق _ میدل ایست آی ، در تحلیلی به قلم «دیوید هرست»، در خصوص انتخابات ریاست‌ جمهوری آتی ترکیه می نویسد: در ساعات اولیه ۱۶ جولای ۲٠۱۶ [۲۶ تیر ۱۳۹۵]، سرنوشت رئیس جمهور فعلی ترکیه نامعلوم بود. بخش هایی از نیروهای مسلح، کودتای خشونت آمیزی انجام داده بودند.  جت‌های جنگنده، پارلمان را بمباران کرده بودند و بیرون از مقر اطلاعات ترکیه، تیراندازی می‌شد، اما سرنوشت «رجب طیب اردوغان» که آخرین بار در ویلای تعطیلاتش دیده شده بود ، نامشخص بود.

مجریان تلویزیون های سعودی، اماراتی و مصری تمام شب را با تفسیرهای شاد و لحظه به لحظه بیدار بودند و ادعا می کردند که دشمن آنها، که از بهار عربی  حمایت کرده بود، یا مرده است یا از کشور گریخته است!

جان کری، وزیر امور خارجه ایالات متحده ، مطابق با کتاب بازی، زمانی که اولین رئیس جمهور منتخب دموکراتیک مصر ، محمد مرسی ، در یک کودتای نظامی از قدرت برکنار شد،  استفاده شد، از کودتا خواندن وقایع ترکیه خودداری کرد؛ او در عوض به «ثبات، صلح و تداوم» امیدوار بود، که برای رهبران کودتای نظامی، رمزی بود که می‌توانند آنچه می‌خواهند انجام دهند.  

گاردین سرمقاله ای را منتشر کرد که به شکل تحلیلی خبری مبدل شده بود، درباره مرگ مردی که آن را یک «اسلام گرای مستبد» توصیف می کرد و در تاکید کرد که اردوغان عاقبت خود را بر سر خود آورده است. 

نیازی به گفتن نیست که وقتی اردوغان از قبر پیش از موعد حفر شده خود، برای برگزاری کنفرانس خبری در فرودگاه استانبول بلند شد ، در حالی که هواپیمای او تمام شب در هوا با جنگنده ها موش و گربه بازی می کرد، تیتر باید به سرعت تغییر می کرد.

امسال، در ۱۴ می (۲۴ اردیبهشت) – یا به احتمال زیاد دو هفته بعد، در دور دوم رای گیری – اردوغان واقعاً می تواند قدرت را، این بار از طریق قانون اساسی از دست بدهد. این انتخابات نزدیک ترین رقابتی است که او طی ۲۲ سال اخیر شرکت کرده است، برخلاف برخی مانورهای ساختگی که در خاورمیانه برگزار می شود، این یک انتخابات واقعی است.

بدون تماشاگر بی طرف

اما همچون سال ۲٠۱۶ ، جهان غرب امروز یک تماشاگر بی طرف نیست. برخوردهای اردوغان با رهبران غربی، دست کم، پر از حواشی مختلف بوده است. 

در حالی که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق آمریکا او را «یک شطرنج‌باز» در سطح جهانی توصیف کرد ، جو بایدن گفت که رهبر ترکیه باید بهای آن را بپردازد: «آنچه که فکر می‌کنم ما باید انجام دهیم این است که اکنون رویکرد بسیار متفاوتی در قبال او داشته باشیم و روشن کنیم که ما  از رهبری مخالفان حمایت می کنیم. »

معاون رئیس پارلمان آلمان، ولفگانگ کوبیکی، او را با عنوانی توهین آمیز(…) توصیف کرده است و خود اردوغان گفت که امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهور فرانسه به « نوعی درمان روانی » در مورد رفتارش با مسلمانان نیاز دارد. 

برکناری اردوغان بدون شک با خوشحالی بسیاری از برلین تا واشنگتن همراه خواهد بود.

بدتر از آن، از نظر رهبران غربی، اردوغان پیوستن سوئد به ناتو را متوقف کرده و در عین حال، به فنلاند اجازه عبور داده است. او مرتکب «خطای نابخشودنی» شده است که از نظر آنها روابط خوب خود را با روسیه و اوکراین حفظ کرده است و نیروهایش در سراسر خاورمیانه و آفریقا از سوریه ، لیبی و عراق گرفته تا قطر و سومالی مداخله می کنند.

آخرین نقطه آتش در سلیمانیه عراق بود. مقامات غربی  انگشت اتهام را  به سمت ترکیه برای حمله هواپیمای بدون سرنشین به کاروانی که ژنرال «مظلوم عبدی»، رهبر کردهای سوریه، فرمانده نیروهای دموکراتیک سوریه را هدف قرار داده بود، نشانه رفتند. سه محافظ آمریکایی در کاروان بودند، ولی ترکیه این ادعا را رد کرده است.

اما آیا ناپدید شدن او[اردوغان] از صحنه منطقه ای برای ترکیه یا در واقع، خاورمیانه خوب است؟

کمال قلیچداراوغلو ، نامزد مشترک اپوزیسیون ریاست جمهوری ، مجموعه ای از اعلامیه ها را برای گرفتن تیتر اخبار منتشر کرده است. او وعده داد که طی «سه ماه» پس از آغاز به کار ، بدون ویزا به اروپا سفر کند، او یونان را به مداخله مسلحانه تهدید کرد، وی به بازدید از واشنگتن، بریتانیا و آلمان اشاره کرد .

جهت حرکت را مشخص کنید

کمی کاوش کنید، و وعده های او نیاز به صلاحیت سنگینی دارد. هنگامی که تحت فشار قرار گرفت، یکی از مقامات ارشد اپوزیسیون ترکیه اعتراف کرد که قول قلیچداراوغلو برای سفر شهروندان ترکیه بدون ویزا به کشورهای شنگن در سه ماه، “بسیار خوش بینانه” بود. حتی اگر دولت جدید ترکیه تمام معیارهای اتحادیه اروپا را رعایت کند، مسئله کوچک قبرس وجود دارد.
در صورت شک در جزئیات، جهت حرکت مشخص است. اونال چویکوز، سفیر بازنشسته و مشاور ارشد در امور خارجی قیلیچداراوغلو، به MEE گفت که دولت جدید مصمم به عادی سازی روابط خود با جامعه بین المللی، اتحادیه اروپا و ناتو است. 

چویکوز گفت که سیاست خارجی جدید مبتنی بر “عدم مداخله در امور داخلی همسایگان، سیاست خارجی بی طرفانه و پایبندی به هنجارهای بین المللی” خواهد بود. او از استفاده اردوغان از قدرت سخت در لیبی انتقاد کرد و قول داد که ترکیه با گفتگو با همه طرف‌ها، “میانجی صادق” در لیبی خواهد بود. باز هم گفتن این موضوع آسان تر از رسیدن به آن است.

اما برای سوریه، اپوزیسیون به طور همزمان سه چیز را وعده داده است: بازگرداندن تمام ۳/۷میلیون پناهنده سوری به کشور، تعامل با رئیس جمهور بشار اسد و اصلاح سیاست جانبداری در جنگ داخلی این کشور.

من از یک مقام مخالف پرسیدم چه اتفاقی برای مخالفان اسد که نیروهای ترکیه در ادلب از آنها محافظت می کنند، خواهد آمد؟ او با پوزخند پاسخ داد: این سوال خوبی است.

او اعتراف کرد که زمان زیادی طول می کشد تا دولت، هم اعتماد دمشق را به دست آورد و هم خود را از ادلب جدا کند. این مقام گفت: «ما باید دوباره با مردم محلی در ادلب تعامل کنیم و آنها را به جامعه بازگردانیم. اما ما به تنهایی نمی توانیم این کار را انجام دهیم. 

اوکراین چطور؟ بلافاصله پس از اینکه کیلیچداراوغلو گفت که ترکیه «باید در جنگ روسیه و اوکراین در کنار اوکراین بایستد »، حزب خود او، CHP، مخالفت کرد. نایب رئیس گروه پارلمانی اوزگور اوزل  با تاکید  بر اینکه سیاست فعلی ترکیه درست است، خاطرنشان کرد: ترکیه نمی تواند اوکراین و روسیه را قربانی کند. 

این موضوع توسط دو مقام اپوزیسیون تأیید شد و توافق کردند که آنکارا باید با دنبال کردن موضع خود به عنوان میانجی، رویکرد فعلی و متعادل خود را ادامه دهد. اما آنها همچنین گفتند که آنکارا نباید به تحریم های اتحادیه اروپا بپیوندد.

عقب نشینی منطقه ای

حتی اگر فرض بزرگی داشته باشیم که احزاب سیاسی متفاوت و قبلاً متخاصم، که ائتلاف اپوزیسیون میز شش نفره ترکیه را تشکیل می‌دهند، در دولت متحد خواهند بود، تنها سیاستی که آنها را متحد می‌کند، عقب‌نشینی عمومی از منطقه و ارتباط با ایالات متحده، اتحادیه اروپا و ناتو است.

حدود نیمی از کل صادرات ترکیه به اتحادیه اروپا است. یک رابطه کمتر مخرب با اروپا کاملا منطقی است، اما عضویت در اتحادیه اروپا فاصله زیادی دارد. از زمانی که ترکیه بیش از دو دهه پیش نامزد شد، حداقل هفت کشور دیگر به صف عضویت پیوسته اند و من شک دارم که کیلیچداراوغلو در روزهای قبل از اینکه هویت لیبرال و طرفدار اروپا را کنار بگذارد، سریعتر از آنچه اردوغان تلاش کرد، پیشرفت کند.

همه را کنار هم بگذارید، و اصرار برای راضی کردن ایالات متحده، اتحادیه اروپا و ناتو واضح است. ابزارهای انجام آن، بدون قربانی کردن منافع حیاتی ترکیه، کمتر آشکار می شود.

روسیه به ساخت نیروگاه هسته ای آکویو در ترکیه ادامه خواهد داد، صرف نظر از اینکه کدام دولت در قدرت باشد. از سوی دیگر، بیرون راندن قطر از کارخانه تولید تانک، پس از تامین مالی ۴۹ درصد آن، همانطور که مخالفان قول داده اند انجام دهند، می تواند سایر سرمایه گذاران خارجی را که ترکیه به شدت به آنها نیاز دارد، بترساند. اما در خاورمیانه است که تغییر رژیم در آنکارا به شدت احساس می شود.

در اینجا، من تنها به تبعیدیان مصر، سوریه و فلسطینی که ترکیه میزبان آنها بوده است فکر نمی کنم. منظور من رابطه ترکیه با همان سران کشورهایی است که هفت سال پیش سعی داشتند اردوغان را از صحنه بین المللی بیرون کنند. یکی از مقامات خاورمیانه آن را اینگونه بیان می کند: «در علوم سیاسی به شما یاد می دهند که سیاست خارجی توسط واحدهای بزرگ – لابی نظامی-صنعتی، کشورهای دیاسپورا – تدوین می شود و سپس توسط واحدهای کوچکتر مانند اتاق های فکر و وزارتخانه ها اصلاح می شود. این توسط مشاوران بیان می شود و توسط روسای جمهور تصویب می شود. در خاورمیانه، این هرم وارونه است. سیاست خارجی با مردی که در راس است شروع می شود و متوقف می شود. اگر با او رابطه شخصی دارید، حتی اگر با او وارد جنگ شوید، از سرگیری این رابطه فقط مسئله زمان است.»انتخاب های عملی این سخنان حکیمانه است.

ترکیه اکنون میلیاردها دلار سرمایه از عربستان سعودی و امارات متحده عربی که تا حدی از کودتا حمایت کردند ، دریافت کرده است. این تا حدی به این دلیل است که رئیس امارات، محمد بن زاید، متوجه شد که پولی که برای حمایت از دیکتاتورها در شمال آفریقا خرج می کند، سود سهام نمی دهد. او روش را تغییر داد. اما همچنین به این دلیل است که ترکیه انتخاب‌های عمل‌گرایانه انجام می‌دهد که گاهی اوقات به قیمت کنار گذاشتن دلایل اصلی، مانند کشاندن قاتلان جمال خاشقجی ، روزنامه‌نگار سعودی به دست عدالت، که خود اردوغان از آن حمایت کرده بود.

با ترکیه به عنوان یک متحد تاکتیکی در مسکو و خلیج فارس رفتار می شود، دقیقاً به این دلیل که با نیروهای روسی در سوریه جنگید، از هواپیماهای بدون سرنشین خود علیه نیروهای گروه واگنر در لیبی استفاده کرد و از ضدانقلابی که توسط ریاض و ابوظبی تامین مالی می شد، عقب نشینی کرد.

نه تنها مسیر سفری که ترکیه در صورت به قدرت رسیدن مخالفان در پیش خواهد گرفت، بلکه زمان آن نیز نگران کننده است. اغلب گفته می شود که روسیه در بدترین زمان ممکن از اتحاد جماهیر شوروی بیرون آمد، زمانی که نظریه های نئولیبرالی در مورد اثرات سودمند بازارهای رام نشده و کاهش قدرت دولت در اوج بودند. 

روسیه در زمانی به در غرب زد که ایالات متحده فکر می کرد این ایده خوبی است که دولت ها را نابود کند و آنها را به عنوان کلون های غربی بازسازی کند. اگر اتحاد جماهیر شوروی دو دهه قبل از آن فروپاشید، زمانی که لیبرال دموکراسی به سبک اسکاندیناوی هنوز مد بود، نتیجه ممکن بود متفاوت باشد، یا این نظریه می گوید. 

به همین ترتیب، ترکیه می‌تواند ستون‌های استقلال خود را در زمانی تسلیم کند که آمریکا و ناتو برای یک رویارویی کامل نظامی با چین آماده می‌شوند . این خطر برای متحدان آمریکا در خلیج فارس که به دنبال تنوع بخشیدن به تجارت و وابستگی خود به دلار هستند و چین را مد نظر دارند، از بین نمی رود .

چین موجب آب شدن یخ های روابط بین عربستان سعودی و ایران شده و اکنون پیشنهاد میانجیگری بین فلسطینی ها و اسرائیل را دارد . 

انتهای پیام